نقش ایرانیان در شکوفایی تمدن اسلامی

.تمدن يك سرزمين از يك سري شبكه روابطي شكل مي گيرد كه شامل روابط اقتصادي، مناسبات اجتماعي، ارتباطات انساني و حتي جنبه هاي معماري، شهرسازي و موقعيت فرهنگي آن سرزمين مي شود.
     يك تمدن با نيروي خلاقه پويا، بن مايه هاي معنوي، استعداد نژادهايي كه به آن تمدن گرويدند و ميراث فكري و هنري مردمانش باز آفريده مي شود اما با نوع گزينشي كه افراد از اين امكانات انجام مي دهند تمدن خود را شكوفا مي كنند و آن را سمت وسو مي بخشند. عظمت يك تمدن به اين است كه از بين اين امكانات، بهترين انتخاب ها را انجام دهد و بهترين نقش تمدني را بيافريند.
     2. به گواهي عالمان تاريخ تمدن، اسلام يكي از جهاني ترين و درخشان ترين تمدن هاي بشري بوده و هست. با اين كه از سوي محققان تاريخ نگار غربي و بويژه مستشرقان تلاش بسياري مي شود كه «تمدن بزرگ اسلامي» را تمدني پرثمر اما تاريخمند و به عنوان ميراث گذشته نشان دهند كه اكنون حيات پويايي ندارد(!) اما بي اغراق بايد گفت تمدن اسلامي هنوز در ميان تمدن هاي موجود دامن گستر ترين و پرحاصل ترين تمدن است.
     تمدن اسلام توانست براي نخستين بار در تاريخ، علم بين المللي را ايجاد نمايد. اين نكته آنجا اهميت مي يابد كه به نظر آن دسته از تئوريسين هاي تاريخ علم اشاره كنيم كه بر اين عقيده تاكيد دارند كه علم جديد هنوز بين المللي نشده است. علم امروز، علمي اروپايي است كه اكنون در آسيا و ساير قاره ها گسترش پيدا كرده است و شايد در آينده اي نه چندان نزديك با توسعه اين علم در كشورهاي آسيايي، در جهاتي بين المللي شود.
     اين واقعيت در حالي است كه علمي را كه تمدن اسلامي به وجود آورد چنان تشخص و تعيني داشت كه رد پاي آن را مي توان در تاريخ علم و حتي علم مدرن يافت.
     3. از ويژگي هاي تمدن اسلامي كه وجه مميز آن با ديگر تمدن هاي زنده دنيا است، پهناي جغرافيايي آن است كه سرزمين هاي بسياري را از چين و ماچين تا اسپانيا و ايران و سودان و... فرا مي گرفت و نژادها، زبان ها و فرهنگ هاي مختلف را در لواي خود به يك «اتحاد علمي- فرهنگي» و «همبستگي انساني- الهي» مي رساند. اتحادي كه با يك زبان علمي مشترك (زبان عربي) به تكامل مي رسيد. در اين بين، بحق ايرانيان در شكوفايي و به بار رسيدن تمدن اسلامي نقشي غيرقابل انكار داشتند، نقشي كه حتي مستشرقان با تمام غرض ورزي هاي خود نتوانستند لب به اعتراف آن ببندند.
     4.تحليلگران تاريخ تمدن معتقدند، تمدن اسلامي به اين دليل در ايران نفوذي عميق داشت كه نياز معنوي و روحي ايرانيان را سيراب مي كرد در غير اين صورت نمي توانست چنين در ايران به شكوفايي برسد.
     آنان كه خيال مي كنند 50هزار سرباز عرب به اجبار، 30 ميليون ايراني را مسلمان كردند(!) بايد گفت خطاي شان از ضعف مطالعات تاريخي شان ناشي مي شود.
     «اگر چنين بود چرا هندي ها كه برادران ايرانيان قديم بودند و نزديكي ديني نيز با آريايي هاي ايران باستان داشتند با وجود استيلاي هزار ساله مسلمين، يكپارچه به اسلام نگرويدند؟ و عده اي از آنها هندو باقي ماندند؟»
     به اين اعتبار، شواهد و مطالعات تاريخي گواهي مي دهد كه ايرانيان خود به دليل برآوردن نياز عميق معنوي، تمدن اسلام را پذيرا شدند و خلاقانه و حيرت انگيز در راه اعتلاي تمدن اسلامي كوشيدند.
     اين كوشش چنان بود كه اكنون تمدن اسلامي را «تمدن ايراني- اسلامي» مي خوانند و در سير تاريخي آن بيش از هر سرزمين و نژادي به بزرگان فرهنگ ايران و دانشمندان و هنرمندان ايراني اشاره مي شود.
     اين بود كه سال ها پيش، مورخي در فرانسه به نام ژان- لوي دوآلوپه مقاله اي با اين نام نوشت: «شركت عجيب و حيرت انگيز ايرانيان براي ساخت تمدن اسلامي».